«Ինչը կփոխեի իմ դրոցում»

Ես սովորում եմ Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի Հարավային դպրոցում՝ հինգերորդ դասարանում: Ես շատ եմ սիրում իմ դպրոցը, բայց ես կուզեի, որ իմ դպրոցում կառուցեին հատուկ ֆուտբոլի դաշտ և այնտեղ լիներ խոտ,այլ ոչ թե կարմիր ավազ, որը կեղտոտում է մեր հագուսներրը: Նաև ես կուզեի, որ մաքուր լիներ մեր պետքարանները: Մեր դասարանը լիներ փակ, որպեսզի աղմուկը քիչ լիներ և ավելի հասկանալի լիներ նոր թեմաները: Նաև ես կցանկանայի, որ մենք գնայինք լողի: Ես կարողանում եմ համակարգչով աշխատել, վարել իմ սեփական  բլոգը, բայց նաև կուզեի, որ մենք աշխատենք տետրերով, որպեսզի ունենանք լավ ձեռագիր:

Մայրենի

Դողէրոցք, էջանշան, պատնեշ, գոմեշ, վայրէջք, էջմիածին, վերելք, առերևույթ, ելևէջ, երակ, առէջ,  բազկերակ, էական, ելակ, ամենաէական, ամենաերկար, էլեկտրաէներգիա, ելարան, ստորերկրյա, վերելակ, հնէաբան, առերևս, աներևակայելի, մանրէաբան, էակ, Սևանհէկ, Վարդգես, բազմերանգ, մանրէ, ծովեզր, լայնէկրան, պնդերես, որևիցէ, Երևանջէկ, հրեշ, տիեզերք, մեջք, եգիպտացորեն, ինչևէ, ողբերգակ, ինչևիցէ, ամենաեժան, խուռներամ, երբևէ, աշտե, եկեղեցի, եղերերգ, վերերկրյա, որևէ, գրեթե,  միջօրե, անէ, աներկբա, երբևիցե, կիսաեփ, չէի, չէիր, չէինք, չէր, էլեկտրաեռակցել, երփներանգ, գետեզր, նրբերշիկ, աներևույթ, ցայգերգ, աներկյուղ, նորեկ, առօրէական, այժմէական, պաշտոնեական, անէաբան, լայնեզր, հովեկ:

At the cafe

Waiter: Hello.
Sam: Hi. A table for two, please.
Waiter: Of course. Over here, please. Here’s the menu.
Sam: Thank you.
Waiter: Are you ready to order?
Sam: Yes, we are.
Waiter: What would you like for your starter?
Narek: I’d like 2 chocolate cakes please.
Sam: And I’ll have a banana cake please.
Waiter: And for your main course?
Narek:  I don’t know whether to have the burger or Thai chicken.
Sam: Oh, I’d like the burger please.
Narek: OK, me too.
Waiter: So that’s 2 burgers. What would you like to drink?
Narek: I’ll have a fresh apple juice please.
Sam: I’d like a cola please.
Waiter: OK, thank you.

Գործնական քերականություն

176.Գործողություն  ցույց  տվող  բառերը  (բայերը) դրաձրո՛ւ   ո՞վ   կամ  ի՞նչ  հարցին  պատասխանող,առարկա  ցույց  տվող  բառեր  (գոյականներ)

Օրինակ՝լուծել-լուծույթ,լուծում․

Սպասել-սպասավոր,սպասյակ,սպասուհի,սպասում։

Իշխել-Իշխան,իշխանություն

Բժշկել-բժշկություն,բժշկուհի,բժիշկ,

Բացել-բացվածք,բացում

ուսուցանել-ուսուցում,ուսուցիչ,ուսուցչուհի

ճեղքել-ճեղք,ճեղքված

պահել-պահարան,պահուստ,պահմտոցի,պահեստ

հյուսել-հյուսք,հյուսն

բանել-բանալի,բանվոր

գրել-գրիչ,գրավոր

գործել-գործողություն,գործուղում

զգալ-զգացողություն,զգացմունք

հարցնել-հարց,հարցուփորձ,հարցում:

177․Ինչպիսի՞  հարցին  պատասխանող,հատկանիշ  ցույց  տվող  բառերից  (ածականներից) կազմի՛ր  գոյականներ  (ի՞նչ  հարցին  պատասխանող  բառեր)։

Օրինակ-տաք-տաքություն

Քաջ-քաջություն

Մեծ-մեծություն

Գեղեցիկ-գեղեցկություն

Հատուկ-հատկություն

Հասարակ-հասարակություն

Հարմար-հարմարություն

Դեղին-դեղնություն

Գունատ-գունատություն

Հնչեղ-հնչեղություն

Շքեղ-շքեղություն

Պերճ-պերճություն

Խեղճ-խղճություն

Տկար-տկարություն

178․Կետերը  փոխարինի՛ր  փակագծերում  տրված  բառից  կազմված  համապատասխան   գոյականով։

Ֆրանսիացի  Լյուդովիկոս  14-րդ  թագավորը  կենդանիների  նկատմամբ  հատուկ  վերաբերմունք  (վերաբերվել)ուներ։Նա  ցանկանում  էր   իր  պալատական  այգում  հետաքրքիր  (գազանանոց) գազանանոց  ստեղծել։Ճարտարապետը  բոլոր  կենդանիների  վանդակները  հովհարաձև  տեղավորեց  փոքր տարածության (տարածել) վրա,որ այցելուները (այցելել)  մի  կետից  կարողանան  տեսնել  բոլոր  կենդանիներին։Հետագայում   ուրիշներն  էլ  ընդօրինակեցին  վանդակների  այդպիսի դասավորությունը (դասավորել)։

179․Ա  և  Բ  խմբի   բառերի  տարբերությունը  գտի՛ր՝ուշադրություն  դարձնելով  դրանց  սկզբնատառերի  գրությունը։

Ա․Հայր,տղամարդ,տղա,ուսուցիչ,վարիչ,վարչապետ,անգլիացի,պարսիկ,կին,տատ,իտալուհի,բժշկուհի,քար,վարդ,երկաթ,առյուծ,արջ։

Ա  խմբի  բառերը  հասարակ  գոյականներ  են։

 

Բ․Նաիրա,Արմեն Տիգրանյան,Տիգրան  Մեծ,Զալանկ,Մարան,Աֆրիկա,  (մայր  ցամաք),Ամերիկայի  Միացյալ  Նահանգներ  (պետություն),Սևան,Արաքս,Նիագարա (ջրվեժ)։

 

Բ  խմբի  բառերը  հատուկ  գոյականներ  են։

 

180.Նախորդ  վարժության  մեջ  տրված  ո՞ր  գոյականներն  են  հասարակ  և  որո՞նք  հատուկ։ Պտասխանդ  պատճառաբանի՛ր։

Հատուկ   գոյականները  գրվուն  են  մեծատառով, իսկ  հասարակ  գոյականները փոքրատառով։

181․Բացատրի՛ր,թե   -ցի  ածանցով  կազմված  բառերը  ո՞ր  դեպքում  են  մեծատառով  գրվում։

Մովսես  Խորենացին  գրի է  առել   մեր  նախնիների  մասին  պատմող  առասպելներն ու  դարերի միջով  հասցրել  մեզ։Գայլ  Վահանը  Ղազար  Փարպեցու  ամենասիրելի  հերոսն  է։Առակներն  ընտրված  էին  Վարդան  Այգեկցու  «Աղվեսագրքից»։

Գրիգոր  Նարեկացու  մասին  մի  ավանդույթ  պատմում  է,թե նա  ինչպես  է  կյանք  տվել  ու  թռցրել  եփած  աղավնիներին։Անանիա  Շիրակացին  էլ  յոթերորդ  դարում է  քննել  տիեզերքը։

Երբ  բառը  հատուկ  անուն  է  և  նրա վրա ավելացել  է  -ցի  ածանցը,ապա  այն  գրվում  է  մեծատառով,իսկ  եթե  հասարակ  անուն  է  և  ավելանում  է  -ցի  ածանցը,ապա  գրվում  է  փոքրատառով։

182.Բացատրի՛ր,թե  ընդգծված  հատուկ  գոյականները  ի՞նչ  բառերից  են  առաջացել։

Մեր  բակի  ամենաուրախ  աղջիկը  Շուշանն է։

Աշոտ  Երկաթի  մասին  նոր  գիրք  եմ  ուզում  կարդալ։

Ամբողջ  պատմության  մեջ  Ձախորդ  Փանոսը  ոչ  մի  անգամ  մեղավոր  չի՞ լինում,ի՞նչ  է։

Դավթի  հայրն  էր  Առյուծ  Մհերը։

Փիլիսոփա  և  բանաստեղծ  Հովհաննես  Երզնկացին

աշակերտել  է   ժամանակի   համբավավոր  գիտնական  Վարդան  Արևելցուն։

Նեղոսի  արևմտյան  ափին՝Արքաների հովտում,հին  Եգիպտոսի  ճարտարապետական  հուշարձանների  մի  ամբողջ  թանգարան  է  պահպանվել։

Շուշան-ծաղկի  անուն

Երկաթ-մետաղ

Ձախորդ-անհաջողակ

Առյուծ-քաջ

Երզնկացի-տեղանուն

Արևելցի-արևելք

Արքաների-թագավոր

 

183․Կետերի  փոխարեն  պահանջվող  մեծատառը  կամ  փոքրատառը գրի՛ր։

Նրա  պապը սասունցի  էր  ու  շատ  էր  պատմում  սասուցիների  մասին։

Ուզում  էր  նմանվել  Սասունցի  Դավթին։

Էպոսի  վերջին  հերոսը  Փոքր  Մհերն  է։

Գրքի  հերոսը  մի  փոքր  տղա  է։

«Սասունցի  Դավիթ»  էպոսում  հիշատակվում  է  Պղնձե  քաղաքը։

Գտածը պղնձե  մատանի  էր։

Կիրակոս  Գանձակեցու  պատմության  մեջ  հանդիպում  է  Պղնձահանք  վանքը։

Ես  վստահ  եմ,որ  Գանձասար  լեռը դեռ կարդարացնի  իր  հպարտ  անունը։

Ինչե՜ր  ասես  չկային՝ոսկե  անոթներ  ու  արձանիկներ,թանկարժեք  զարդեր․դա  մի  իսկական  գանձասար  էր։

184.Ա  և Բ  խբի  բառերի  տարբերությունը  գտի՛ր և  լրացրու  տրված  նախադասությունը։

Ա․Երեխա,գրող,նավաստի,գերմանացի,խոհարարուհի,Արտակ,հայ,մարզիկ,նախագահ,նախարար։

Բ․Ծով,ձուկ,երկաթ,պայուսակ,այծ,փիղ,տուփ,խնձոր,սառույց,շուն,կատու,գրիչ,սեղան։

Գոյականները  բաժանվում  են  երկու  խմբի՝անձ ցույց տվող  գոյականներ  և իր  ցույց  տվող  գոյականներ։

185.Նախադասությունը  լրացրու՛  տրված  հարցին  պատասխանող  գոյականներով։

Սիրտը (ի՞նչը)  մռմռում  էր․երևի  նեղացրել  էին։

Քույրիկս  (ո՞վ)  նվնվում  էր․երևի  նեղացրել  էին։

Նարեկը  (ո՞վ)  ցատկեց  ցանկապատից  դուրս։

Շունը (ի՞նչը)  ցատկեց  ցանկապատից  դուրս։

Կատուն  (ի՞նչը)  ճանկռել  է  տատիկի  ձեռքը։

Թոռնիկը  (ո՞վ)   ճանկռել  է տատիկի  ձեռքը։

English

Waiter: Hello.
Jamie: Hi. A table for two, please.
Waiter: Of course. Over here, please. Here’s the menu.
Sally: Thank you.
Waiter: Are you ready to order?
Sally: Yes, we are.
Waiter: What would you like for your starter?
Jamie: I’d like French onion soup, please.
Sally: And I’ll have a tomato salad, please.
Waiter: And for your main course?
Jamie: Mmm, I’m not sure. I don’t know whether to have the steak or Thai chicken.
Sally: Oh, I’d like the Thai chicken and rice please.
Jamie: OK, me too.
Waiter: So that’s two Thai chicken and rice. What would you like to drink?
Jamie: I’ll have a fresh orange juice and …
Sally: I’d like some mineral water, please.
Waiter: OK, thank you.

Գործնական քերականություն

168. Ընդգծված բառերն ինչո՞վ են նման:

Անմիջապես հասկացա:
Մտերմորեն խրատում էր:
Վաղուց հասել է:
Ամբողջովին մոռացվել է:
Լիովին բավարարվեց:
Բազմիցս ասել եմ:
Երբեմն լսվում Է:

Բոլորը պատասխանում են ինչպես հարցին:

169. Նախորդ վարժության մեջ ընդգծված բառերը գրի´ր: Ինչպե՞ս կանվանես բառերի այդ խումբը:            Այդ խումբը մակբայ են:
170. Ընդգծված բառերը դուրս գրի՛ր: Դրանք բառերի ո՞ր խմբին կավելացնես:

Ուշացած տղան շտապ մոտեցավ խմբի ղեկավարին:
Մեքենան դանդաղ պտտվեց ու կանգնեց:
Այդ մասին հաճախ եմ մտածում:
Այդ օրն իր հոտը հեռու քշեց:
Ուշ հասար. ամեն ինչ վերջացել Է:
Կրկին խնդրում եմ, որ անպայման ընդունես հրավերը:

Շտապ, դանդաղ, հաճախ, հեռու, ուշ, կրկին:

Այս բառերը պատկանում են մակբայ խմբին:

171. Նախորդ չորս վարժություններում կարևորված բառերի խումբը անվանում են մակբայ (մակ-վրա): Փորձի´ր բացատրել այդ անունը:                                                                                 Մակբայը բայի վրա դրված:
172. Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծում տրված բառերը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնք առանց փոփոխելու գրեցիր:

Կենդանաբանական այգում (այգի) տնօրենը պատմում Էր, որ այդ փիղը (փիղ) կապեր քանդելու  (հմուտ) վարպետ էր: Գիշերները նա … (համառորեն) ու … (ճարպկորեն) քանդում էր իր ոտքերի (ոտքեր) կապած պարանները: Մի անգամ նույնիսկ կարողացել էր ծխնիներից անաղմուկ հանել այն շինության (շինություն) դուռը, որտեղ նրան բանտարկել էին(բանտել): Չանհանգստացնելով խոր քնած սպասավորի (սպասավոր) նա՝ որպես այցելու, գնացել էր այգու մյուս  բնակիչների (բնակիչներ) հետ ծանոթանալու:

173. Տրված բառերով նախադասություն կազմի´ր պահպանելով դրանց հաջորդականությունը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնց ձևերը փոխվեցին:

Մրջյուններ, մի, տեսակ, թափառաշրջիկ, կյանք, վարել: Դրանք, գիշատիչ, քոչվոր. մրջյուններ, են:
Ջունգլիներ, բոլոր, կենդանիներ, փախչել, քոչվոր, մրջյուններ, բանակ:
Մինչև, անգամ, հսկա, փիղ, շտապել, գլուխն ազատել, նրանք:
Վա՜յ, քնած, ճանապարհորդ, թափառաշրջիկ, մրջյուններ, նա, միայն, կմախք, թողնել:

Մրջյուններ, մի, տեսակ, թափառաշրջիկ, կյանք, վարել:

Մրջյուններ մի տեսակ թափառաշրջիկ կյանք են վարել։

Դրանք, գիշատիչ, քոչվոր. մրջյուններ, են:

Դրանք գիշատիչ քոչվոր  մրջյուններ են
Ջունգլիներ, բոլոր, կենդանիներ, փախչել, քոչվոր, մրջյուններ, բանակ:

Ջունգլիներ  բոլոր կենդանիներ փախչել քոչվոր մրջյուններ բանավայրից
Մինչև, անգամ, հսկա, փիղ, շտապել, գլուխն ազատել, նրանք:

Մինչև գլուխն ազատել անգամ հսկա փիղ շտապել
Վա՜յ, քնած, ճանապարհորդ, թափառաշրջիկ, մրջյուններ, նա, միայն, կմախք, թողնել:

Վա՜յ քնած ճանապարհորդ թափառաշրջիկ մրջյունները նա միայն կմախքըն են թողնել

174. Նախադասության մեջ վերականգնի´ր ընդգծված բառերի ուղիղ ձևերը: Ի՞նչ փոխվեց դրանից:

Թագավորը ինձ թույլ տվեց իր անտառում որս անել:

Անռառ
Հյուրերն իջան պատշգամբից, որպեսզի մի քիչ զբոսնեն այգում:

Իջան, զբոսնեն
Ափին ընդամենը մի նավակ կար, որը միանգամից լցվեց աղմկոտ երիտասարդներով:

Ափ, երիտասարդ
Խառը մտքերը անտառում էլ հանգիստ չեն տալու ինձ:

անտառ,տալ

175. Նախադասության բոլոր բառերն ուղիղ ձևով գրի´ր ու կարդա´. ի՞նչը փոխվեց:

Իշխանը գոհացավ այդ խոսքերից և առատ վարձատրեց ծերունուն:

 

Բառերն ըստ իմաստի բաժանվում են տարբեր խմբերի:
Առարկա ցույց  տրվող բառերը կոչվում են գոյական, առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ ածական, գործողություն ցույց տվող բառերը՝ բայ, գործողության հատկանիշ ցույց տվող բառերը՝ մակբայ և այլն:
Հայերենում կա տասը խոսքի մաս՝ գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն և վերաբերական: